Voor ongeveer één euro kun je bijna alle bunkers ermee doen

ARTIKEL

Broer de Boer, donderdag 25 november 2021

349 sec

Autonoom en elektrisch harken met de Smartrake B5

De samenwerking tussen De Enk en Terratroniq leidde het afgelopen decennium tot vele verbredingen en verbeteringen om fairways autonoom te maaien. De Smartrake B5, een autonoom werkende elektrische bunkerhark, is hun nieuwste uitdaging.

Vincent Achten (links) en Hans Stols van Terratroniq (rechts) bij een veger die Boogaarts wil inzetten voor bunkeronderhoud

De Enk en Terratroniq maken hun credo's - 'vernieuwers en 'green innovators' - absoluut waar. De derde versie van hun accu-aangedreven bunkerrake draait nu rondjes in de bunkers van Golfclub Heelsum. De tweede versie deed dat ook al en ook bij De Batouwe maakten ze kennis met deze machine. Vincent Achten is algemeen directeur van Terratroniq. Hij onthult de naam van de innovatieve 3.0-versie: De Smartrake B5. De accucapaciteit van de nieuwste versie is 5 kWh. Daar verwijst de naam dus naar. Bij versie 2.0 met AGM-accu's was dat nog 2,4 kWh.

Lichter en sterker

'We verdubbelden het vermogen. Daarnaast zitten er nu lithiumcellen onder de groene beschermkap van 48 V en 5 kWh', vertelt Achten. 'Deze accu's maken de machine lichter en aanzienlijk sterker. De bunkerrake hebben we uitgevoerd als driewielige werktuigdrager. Twee onafhankelijk aangestuurde elektromotoren op de achterwielen zorgen voor de aandrijving. Bij de 2.0-versie hebben we gezien dat grip op het bunkerzand, de draaicirkel en hoe de machine de bunker in- en uitgaat belangrijke verbeteringen vroegen. We hebben ook geëxperimenteerd met types harken, maar dit bood ons weinig nieuwe opzienbarende gezichtspunten. We gebruiken standaard een hark met korte, stekende tanden. Die koppel je aan de elektrisch bediende hefinrichting.'

Smartrake B5

Bunkers upgraden

William Boogaarts is innovatiemanager bij De Enk. Hoe kijkt hij aan tegen de bunkers die de Smartrake B5 moet bewerken? 'Onze golfbanen moeten er perfect uitzien', spreekt hij vanuit als oud-hoofdgreenkeeper. 'Ik constateer vaak dat de bunkers, althans het netjes houden van het zand in de bunkers, te weinig aandacht krijgt op golfbanen. De steeds complexer aangelegde bunkers, met soms grillige vormen, vragen steeds meer onderhoud. Daarvoor is tijd en menskracht nodig die er soms niet is. Bunkers zijn moeilijke spelelementen voor spelers en greenkeepers. Als je het moeilijkste onderhoud weet te automatiseren, volgt de rest vanzelf. Als je zorgt dat de bunkers er perfect bij liggen, is het onderhoud van de rest van de golfbaan vrij makkelijk. Ook kan dat geautomatiseerd worden. Ik zou bunkers niet harken, maar regelmatig vegen, een veel lichtere bewerking dus. Helaas zijn er geen standaardbunkers en elke greenkeepers onderhoudt ze op zijn eigen manier. Er zullen ook bunkers blijven waar je met deze robot weinig kun uitrichten. Bijvoorbeeld omdat ze te klein of te complex zijn, of omdat je zand moet verplaatsen bij het uitspoelen. Zo'n robot kan greenkeepers wel veel repetitief werk uit handen nemen, ook bij grillig gevormde bunkers.' De Smartrake B5 lost volgens Boogaard dus niet alle problemen op. Denk hierbij aan de toepassing van verkeerd, niet hoekig zand, slechtdoorlatendheid, wind- en watererosie en steile hellingen. Een belangrijke suggestie voor de ontwerpers van bunkers: houd meer rekening met het zand en het bunkerprofiel met het oog op het gebruik van een autonoom werkende bunkerhark.

'Meer rekening houden met het zand en het bunkerprofiel'

Achten is duidelijk: 'Niet de machine, de harken of de veegborstels zijn de grootste uitdaging, maar de software. In tegenstelling tot een autonoom werkende fairwaymaaier moet zo'n machine veel meer rekening houden met de drie dimensies. Je moet ervoor zorgen dat hij niet halverwege een helling blijft steken. Hans Stols, software engineer van Terratroniq, had de taak om de complexe software te ontwikkelen. Hij vertelt: 'Het autonoom maaien van fairways begon ooit met de zogenoemde Teach & Play-methode. Deze had één nadeel. Je kon een maaifout alleen herstellen door het hele aanleertraject opnieuw uit te voeren, voor alle holes dus. Al snel ontwikkelden we meer dynamische systemen. Deze maaien de fairways binnen een aangegeven contour, in patronen die je kunt aangeven. Hiermee maakt 30 tot 40 procent van de nieuwe fairwaymaaiers in ons land gebruik van.'

De noodknop en de gps-antenne op de nieuwe machine

Knooppunten

Toch past Stols juist de in onbruik geraakte Teach & Play-methode toe op deze bunkerrake, maar nu op een slimme manier. 'We hebben namelijk een knooppuntensysteem ingevoerd', vertelt hij. 'Daardoor kun je het Teach & Play-systeem in stukjes knippen. Dit maakt kortere, maar duidelijk meer aanleertrajecten mogelijk. De machine hoeft nu hooguit tien minuten iets over te doen als iets niet goed uitgevoerd werd. Bij de Smartrake B5 voert de greenkeeper met gebruik van de afstandsbediening allereerst de knooppunten in. Dit zijn cirkelvormige gebieden in de buurt van bunkers, bijvoorbeeld op een open stukje rough. Een knooppunt wordt vastgelegd door met de Smartrake een rondje te rijden. Vervolgens wordt de bunker, door een greenkeeper, vanuit een knooppunt, éénmalig 'handmatig' geharkt met de afstandsbediening. De greenkeeper bepaalt dus hoe de bunker wordt geharkt. Hij houdt daarbij rekening met het 3D-profiel van de bunker. De harkroute eindigt vervolgens weer op een knooppunt. Hierdoor ontstaat een harkroute die optimaal is voor de bunker én gekoppeld kan worden met harkroutes voor andere bunkers. Binnen de knooppunten wordt, om van harkroute naar harkroute te gaan, gebruikgemaakt van dynamische padplanning.

'Hij begint en eindigt op hetzelfde knooppunt'

Knooppunten zijn dus altijd de locaties van waaruit je de machine laat beginnen en eindigen. Dit heeft als voordeel dat je hem ook van een knooppunt naar een nieuw knooppunt kunt sturen en daarbij bunkers laat overslaan. Je bent dus uiterst flexibel in het samenstellen van een harkroute. Het ontwikkelen van de software die nodig was om de aandrijftechniek goed te laten functioneren, was lastig, vooral vanwege de verticale component bij de bewegingen. Stolte: 'Denk ook aan de draaibeweging, die bleek complexer dan we van te voren dachten. De kracht die een machine nodig heeft als die zelfstandig een helling moet bedwingen, moet je in de verschillende situaties geleidelijk op de wielen overbrengen. (De)acceleratie komt heel precies in zo'n bunker. Als dit verkeerd gaat, komt de machine vast te zitten.'

De 2.0-versie is op de Heelsumse golfbaan autonoom greens aan het sweepen

Vuurdoop

Bij De Enk staan op dit moment een 2.0-versie en een 3.0-versie in de loods. De eerste staat op profielloze banden. Die gaat op de Heelsumse golfbaan autonoom greens sweepen, voor een onderzoek naar de verspreiding van schimmels, in het bijzonder dollarspot. De nieuwe Smartrake B5 werd eind september afgemonteerd. Hij ondergaat nu op de dezelfde golfbaan zijn vuurdoop. Afgezien van de banden lijken de 2.0- en de 3.0-versie een eeneiige tweeling, hoewel de nieuwste versie een fractie langer is. Onder een beschermkap zit de elektronica en daaronder een 48V 5.0 Ah lithiumaccu. Die zijn lichter, hebben een grotere energiedichtheid en zijn goed voor 3.000 volledige laadcycli met behoud van piekvermogen. De machine kreeg twee borstelloze - en dus onderhoudsvrije - wielmotoren. In combinatie met een zwenkvoorwiel besturen deze de machine. De machine heeft een gevoelige bumper, die hem blijvend stil zet zodra hij met een serieus obstakel in aanraking komt. Dit is niet de enige veiligheidsmaatregel. Boven het voorwiel zit een 270 graden 3D-scannercamera. Zodra een object de machine te dicht nadert, vertraagt en stopt hij. Dit is handig als de geluidloze machine een golfer nadert, of andersom. Achten demonstreert dit. De rijdende machine stopt als hij te dichtbij komt. Neemt hij weer afstand, dan hervat de machine zijn loop. Op de transportstand, circa 7 km/uur, rijden we de 2.0-versie naar een betonnen zandbunker op het terrein, met daarin los gestort bezandingszand, dat je nooit in een bunker zou toepassen. Dat de machine krachtig is, blijkt als ik hem probeer tegen te houden. Ik verlies het op mijn profielzolen op het beton van de machine die op slicks staat.

De accu-aangedreven bunkerrake 3.0 draait zijn rondjes nu in de bunkers van Golfclub Heelsum

De Smartrake raakt met zijn bumper een obstakel en staat meteen stil

De 3D-scannercamera boven het voorwiel laat de machine reageren zodra je hem nadert

De rekensom

We zijn het eens dat het buitengewoon lastig is om vast te stellen wat een gemiddelde golfbaan qua manuren kwijt is aan het bunkerharken, het traditionele handwerk dus. Frequentie, het aantal bunkers, een strategische ligging van de bunkers en de herstelbereidheid van golfers zijn slecht enkele factoren die hier invloed op hebben. Ook grootte, zandsoort, vochtigheid, vochtdoorlatendheid, hellingen en afspoeling zijn belangrijke punten die een rol spelen bij het aantal onderhoudsuren. Na veel wikken en wegen besluiten Achten, Boogaarts en Stols het jaarlijks voor een 18-holes golfbaan op 300 uur per jaar te houden. Dat is waarschijnlijk veel te weinig. Achten vertelt dat de 2.0-versie de uitdaging heeft doorstaan om zeventig keer achter elkaar vanuit een knooppunt steeds dezelfde bunker te harken.

'Aan manuren zou je hiervoor circa 10.000 euro kwijt zijn'

'Toen het donker werd had de accu nog steeds power en hebben we hem maar uitgeschakeld. Een accu van 5 kWh opladen, zoals bij de Smart E-rake 5, betekent dat dit je 5 x 0,23 cent aan elektriciteit kost (bij de tarieven van de gastragedie in het land, red.). Daarmee durf ik de stelling aan dat de machine voor een euro per keer het zand van bijna alle bunkers op je baan kan verzorgen. Aan manuren zou je hiervoor circa 10.000 euro op jaarbasis kwijt zijn. Met het accupakket, gebaseerd op onze ervaringen, zou je de bunkers drieduizend keer kunnen verzorgen. Bij twee keer per week zou dat dertig jaar op hetzelfde accupakket zijn.' De rekensom van de Return on Investment bij een gegeven investering, houdt Achten in het midden. 'Maar het onderhoud aan de machine is nihil. In de onderhoudsvrije elektromotoren kan geen vuil of zand komen en ze laten zich makkelijk vervangen, mocht dat nodig zijn. Feit is dat je voor minder moeite en geld je bunkers er veel beter bij kunt hebben liggen. Daarmee zijn we er nog niet. Net als een bemande bunkerrake kan onze Smartrake B5 niet alle bunkers harken. Misschien moeten we overwegen om de bunkers hierop aan te passen, met minder exotische vormen en andere zandsoorten.'

De twee onderhoudsvrije elektromotoren, die onafhankelijk de achterwielen aandrijven

Kwaliteit ten goede

Welke mogelijkheden biedt de software van deze 'multi-route' bunkerrake nog meer? Achten: 'Verschillende sensoren geven een online beeld van de verblijfplaats en de vorderingen. Ook zaken als de accustatus, accutemperatuur, het aantal wielomdraaiingen en de temperatuur van de elektromotoren geeft de machine door. Als hij stilvalt, registreert hij wanneer.' Over de eerste ervaringen met de nieuwe Smartrake B5 in de Heelsumse bunkers zegt Boogaarts ten slotte: 'Het is net als bij het autonoom beheer van kort gras een kwestie van tijd voordat de machines in combinatie met software voortdurend beter worden. Feedback is daarbij nodig. In die fase zitten we nu. Nu al gaan de punctuele "medewerkers", die nooit ziek zijn, voor dag en dauw de baan op, om fairways en greens te maaien zoals geen mens dat kan: de maairobots. De Smartrake gaat tegelijkertijd volledig automatisch bunkers harken en uiteindelijk ook metingen verrichten. Straks kunnen we hem naar een kale plek sturen om dit op te lossen. Ik ben ervan overtuigd dat autonome bunkerrakes in de toekomst de nieuwe standaard zijn bij bunkeronderhoud.'

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie